Dinsdagavond 20 januari hield Leendert Jan Hofland, dierenarts bij DAP Bodegraven, een lezing. Ruim 45 bezoekers luisterden aandachtig naar wat hij te vertellen had. De lezing ging in op de invloed van voeding en opfok van jonge paarden in relatie tot de ontwikkeling van OCD. 

Leendert Jan begon zijn verhaal heel simpel, wat is osteochondrose eigenlijk? Dit maakte hij duidelijk d.m.v. één zin; ‘Osteochondrose is een storing in de omzetting van kraakbeen in been.’ Deze storing is te onderscheiden in OC en OCD. OC (osteochondrose) is een afvlakking op de gewrichten. Bij OCD (osteochondrose dissecans) is een chip zichtbaar op de gewrichten.

Waar ontstaat osteochondrose?
Osteochondrose kan voorkomen in alle gewrichten van het paard. De knie en het spronggewricht zijn de gewrichten waar OCD het meest in voorkomt.
Het onstaat op het gewrichtsvlak of op de groeischijven. Door een verstoring van de omzet van kraakbeen naar been onstaat een verdikking op het bot. Hierdoor ontstaat er een doorbloedingstoornis waardoor het kraakbeen kan gaan loslaten. Verkalking is veelal een gevolg, waardoor de chip hard wordt. Het verkalken is trouwens typerend voor paarden. Aan de buitenzijde van het paard is OCD vaak te herkennen aan met vocht gevulde gewrichten.

Opereren
Het ontstaan van OC en OCD is een dynamisch proces. Het kan zo aanwezig zijn, maar na een tijd ook weer zo verdwenen zijn bij jonge paarden, vertelde Leendert Jan. Dit heeft te maken met het groeiproces van de paarden. Het is daarom moeilijk te bepalen of je bij een jong paard wil opereren of niet. Indien wordt besloten een operatie uit te voeren dan is op jonge leeftijd opereren voordeliger voor een paard. Een jong paard vormt nog kraakbeen waardoor de kans op goed herstel groot is. Na een operatie bij een jong paard zie je meestal niet meer dat het paard geopereerd is geweest.

Factoren
Osteochondrose is een multifactoriële ziekte. Leendert Jan Hofland maakte duidelijk dat osteochondrose voor 20% uit erfelijke factoren bestaat . De hoogste erfelijkheidsgraad ooit gemeten is 30 %. De overige factoren zijn groeisnelheid, voeding, beweging en belasting. Pasgeboren veulens (0-7 dagen oud) zijn vrij van OC/OCD.

Gevolgen van osteochondrose kunnen zijn:
Geen
Directe kreupelheid
Indirecte kreupelheid
Problemen bij de verkoop
Fokkerij

Classificatiesysteem osteochondrose
De systemen voor classificatie van osteochondrose zijn veranderd in de loop der jaren. Nu wordt er geclassificeerd in de vorm van letters. A, B, C, D en E.

Na de pauze vervolgde Leendert Jan Hofland zijn lezing over het voorkomen van osteochondrose.

Voorkomen van osteochondrose
Twee belangrijke woorden; selectie en opfok. Hiermee zou je in de meeste gevallen osteochondrose kunnen voorkomen.
In de fokkerij wordt het al jaren toegepast. Selectie. Selectie via voorouders, jaarlingen etc. Er wordt ook veel onderzoek gedaan naar de erfelijke factoren. O.a het KWPN is bezig met onderzoek onder jaarlingen. Ook worden de hengsten gekeurd op OCD De merrieselectie ligt echter bij de fokker en is geheel vrijwillig.

Groei
Osteochondrose ontstaat per definitie in de eerste 12 levensmaanden! Het is een dynamisch proces. De erfelijkheidsgraad van groei is 50%. Dit wordt voornamelijk gereguleerd door hormonen. Maar door een juiste voeding kan de opfokker dit zelf iets reguleren.
De groei begint in de baarmoeder. Vanaf de 8e maand van de dracht begint de extra zorg. Dan heeft de dragende merrie meer voer nodig. Want wanneer de merrie tekort krijgt, krijgt het veulen ook te kort. Het veulen zal dan voedsel uit het weefselbot gaan trekken.

Voeding
De voeding voor paarden bestaat uit energie en bouwstoffen (eiwitten, mineralen en vitaminen). Het is belangrijk dat je een veulen en een jong paard in de opfok bouwstoffen voert met zo min mogelijk energie. Het veulen mag niet te snel groeien. Bijvoorbeeld een veulen dat baggervet bij zijn/haar moeder loopt heeft in Leendert Jan Hofland zijn beleving veel meer kans op osteochondrose. Je voert dan waarschijnlijk te veel energie rijk voer.

Beweging
Veel beweging in de eerste 12 maanden van het veulen is belangrijk. Let hierbij op de ondergrond waarop het veulen loopt, maar ook op de ondergrond in de opfokstal. Enkel een zachte potstal is niet genoeg. Belangrijk is dat er een harde bodem is voor de jonge paarden. Hier kunnen de hoeven opdrogen, en is er voldoende overzicht om de stand van de voeten te zien. Daarbij kan een voerbak die hoger hangt voordelen opleveren i.v.m. met het voorkomen van graasvoetjes (het ongelijk belasten van de voorbenen, waardoor standsafwijking ontstaat).

Ziektepreventie
Let bij ziektepreventie met name op de groei na bijvoorbeeld een worminfectie of luchtweginfectie. Dit kan invloed hebben op osteochondrose, omdat dan vaak extra gevoerd wordt waardoor het veulen in een groeispurt komt.

Leendert Jan gaf ons nog een praktisch schema mee. Hij vertelde daarbij als kanttekening dat niet alles bij iedereen mogelijk is. Maar het schema is een richtlijn opgezet vanuit zijn eigen ervaringen met paarden.

· Het mooiste is om een veulen in de periode april-mei-juni geboren te laten worden. Dan kunnen de veulens direct de wei in en hebben de dragende merries al in de wei gelopen.
· Voorkeur gaat uit naar het drachtig maken van de merries aan huis.
· Bij dracht bij 4-6 weken weiden op gemaaid grasland.
· Merries bijvoeren (krachtvoer) en het veulen mineralen bijvoeren (liksteen).
· Merries nemen aan het einde van de dracht minder ruwvoer op. Voer ze daarom bij met krachtvoer.
· Spenen van de veulens in groepen laten gebeuren, en de veulens krachtvoer bijgeven.
· In de winter opfok met groepshuisvesting. Houd dan daar waar de veulens/ jonge paarden eten de bodem vrij van strooisel, zodat ze op een harde vlakke bodem staan.

Indien mogelijk is het verstandig om je paard pas uit te scharen wanneer hij/zij een jaarling is.

Na een aantal vragen van aanwezige werd Leendert Jan Hofland hartelijk bedankt voor zijn lezing. Het was voor een ieder een zeer leerzame avond.